Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ή αλλιώς Χ.Α.Π. όπως την ονομάζουμε συντομότερα, είναι μία νόσος της καπνιστικής συνήθειας. Η Χ.Α.Π. αποτελεί κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Χ.Α.Π. και το βρογχικό άσθμα μαζί με την πνευμονία, αποτελούν την τρίτη πιο συχνή αιτία θανάτου. Η συχνότητά της διαφέρει αρκετά από περιοχή σε περιοχή, όμως δεν θεωρείται υπερβολή να μιλάει κανείς για το 10% του πληθυσμού. Εμφανίζεται συνήθωςαπό την ηλικία των 40-60 ετών, με μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες λόγω του καπνίσματος, αν και η συχνότητα της νόσου στις γυναίκες αυξάνεται γοργά τελευταία.

Τι είναι η Χ.Α.Π.

Το κύριο χαρακτηριστικό της Χ.Α.Π. είναι η μείωση της ροής του αέρα και κατά συνέπεια η δυσκολία στην εκπνοή και την εισπνοή. Οι αεραγωγοί στενεύουν, ο αέρας παγιδεύεται και φουσκώνει αφύσικα τους πνεύμονες και το χειρότερο δεν ανανεώνεται.

H Χ.Α.Π. δεν αποτελεί μία νόσο αλλά είναι μία ομάδα νόσων με κοινό χαρακτηριστικό την δυσκολία στην αναπνοή. Στην Χ.Α.Π. περιλαμβάνονται η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα, όλες νόσοι που προκαλούν βλάβη στις αεροφόρες οδούς ή στους μικρότερους τελικούς σάκους αέρα των πνευμόνων, τις κυψελίδες.Οι βλάβες που προκαλούν αυτές οι νόσοι δημιουργούν βρογχόσπασμο, δηλαδή σύσπαση των μυών που περιβάλουν τις αεροφόρους οδούς και επομένως στένεμά τους. Επίσης στο εσωτερικό τοίχωμα των βρόγχων επικρατεί χρόνιος ερεθισμός, ή φλεγμονή, που επιδεινώνει την κατάσταση. Τέλος οι αδένες που παράγουν βλέννη με σκοπό την ύγρανση των βρόγχων, λόγω της φλεγμονής των αεραγωγών παράγουν πολύ μεγάλες ποσότητες βλέννης, κακής ποιότητας ώστε αυτό να περιπλέκει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα. Στο εμφύσημα το πρόβλημα βρίσκεται ακόμη περιφερικότερα, στους τελικούς σάκους αέρα των πνευμόνων, τις κυψελίδες, οι οποίες καταστρέφονται εξ’ αιτίας της χρόνιας φλεγμονής.

Τι προκαλεί τη Χ.Α.Π.

Η Χ.Α.Π. προκαλείται από πολλούς παράγοντες, όμως δύο είναι οι σημαντικότεροι, το κάπνισμα και η μόλυνση της ατμόσφαιρας, ή του περιβάλλοντος εργασίας. Υπάρχουν βεβαίως και περιπτώσεις κληρονομικού εμφυσήματος αλλά όλες οι υπόλοιπες αιτίες πλην των δύο που προαναφέρθηκαν είναι σπάνιες και αυτό δείχνει πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο σημερινός τρόπος ζωής μας, και ιδίως το κάπνισμα, στην ανάπτυξη της νόσου.

Πρώιμη διάγνωση

Η πρώιμη διάγνωση της Χ.Α.Π. αποτελεί το κλειδί της επιτυχούς αντιμετώπισής της και σίγουρα χαρίζει στον ασθενή μία μοναδική ευκαιρία να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Ο χρόνιος επίμονος βήχας, ιδίως ο πρωινός βήχας, δεν αποτελεί «φυσικό» επακόλουθο του καπνίσματος και δεν πρέπει να αφήνει τον καπνιστή αδιάφορο. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, γύρω στην ηλικία των 45 ετώναρχίζει να παρατηρείται δυσκολία στη αναπνοή κατά την διάρκεια σωματικής άσκησης όπως το ανέβασμα μιας ανηφόρας ή μιας σκάλας. Αυτή η δυσκολία δεν οφείλεται στην ηλικία, ή στην έλλειψη άσκησης όπως πολλοί πιστεύουν αλλά είναι δυσκολία στην αναπνοή εξ’ αιτίας της χρόνιας φλεγμονής και αρχόμενης καταστροφής των βρόγχων και αποτελεί ένα από τα πρώτα στάδια της νόσου. Ακόμη, τέτοιοι ασθενείς υποφέρουν από επιδείνωση στην αναπνοή τους κατά την διάρκεια λοιμώξεων του αναπνευστικού. Απότομη αύξηση του βήχα, αύξηση των εκκρίσεων και δύσπνοια με ολοένα λιγότερη σωματική κόπωση ίσως να υποδηλώνουν κάποια λοίμωξη και δεν είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από πυρετό.

Θεραπεία

Είναι σημαντική η επαφή με τον γιατρό ήδη από το πρώιμο στάδιο της νόσου γιατί με την κατάλληλη αγωγή και την διακοπή του καπνίσματος πολλές από τις βλάβες θα υποστρέψουν και η ποιότητα ζωής θα καλυτερέψει. Στην πραγματικότητα εάν δεν διακοπεί το κάπνισμα καμία προσπάθεια δεν θα είναι τόσο αποτελεσματική όσο θα θέλαμε και η νόσος θα προχωρά ολοένα προς το χειρότερο. Είναι επίσης σημαντική για τον ασθενή με Χ.Α.Π., η εκμάθηση σωστών αναπνευστικών τεχνικών ενώ η καθημερινή φυσική δραστηριότητα και η σωστή άσκηση θα τον βοηθήσουν να έχει καλύτερη ποιότητα ζωής.

Πολλά διαφορετικά φάρμακα χρησιμοποιούνται σήμερα για την αντιμετώπιση της Χ.Α.Π. Με την σωστή συνεργασία με τον γιατρό θα βρεθεί το καλύτερο για την κάθε περίπτωση φάρμακο. Σε γενικές γραμμές τα φάρμακα αυτά διαστέλλουν τους μύες των βρόγχων ώστε να μειώσουν τον βρογχόσπασμο και να ελευθερώσουν την αναπνοή, ή δρουν μειώνοντας την φλεγμονή που υπάρχει στις αεροφόρες οδούς, ή ρευστοποιούν τις παχύρρευστες εκκρίσεις από τους βρόγχους, και δίνονται με διάφορους τρόπους και με διάφορες συσκευές που σκοπό έχουν να οδηγήσουν την μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα φαρμάκου, με τις λιγότερες βλαβερές παρενέργειες, στο σωστό μέρος δηλαδή στους πνεύμονες. Επίσης είναι σημαντική η αντιμετώπιση των λοιμώξεων με τα κατάλληλα φάρμακα, ο εμβολιασμός έναντι του πνευμονιόκοκκου και ο ετήσιος εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίππης. Τέλος ο γιατρός θα κρίνει εάν θα χρειαστεί και υποβοηθητική θεραπεία με χορήγηση οξυγόνου, όταν στον οργανισμό δεν υπάρχει σε αρκετή ποσότητα, και θα το χορηγήσει με ειδική συσκευή.

Το μέλλον

Σήμερα έχει γίνει μία σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση της Χ.Α.Π. Η κατανόησή της νόσου από τους γιατρούς, σήμερα, είναι καλύτερη από ποτέ. Η διάγνωση οποιουδήποτε αναπνευστικού προβλήματος σε πρώιμο στάδιο είναι πολύ σημαντική. Η σωστή θεραπεία με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή κάνει την ζωή όσο πιο άνετη γίνεται. Η έγκαιρη διάγνωση της Χ.Α.Π. μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές.

Η  Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ή  Χ.Α.Π. εν συντομία, είναι μία συχνή χρόνια πνευμονική νόσος που συμβαίνει κατεξοχήν σε καπνιστές. Οι βλαβερές ουσίες του τσιγάρου προκαλούν σε διαφορετικό κάθε φορά βαθμό δύο κύριες αλλοιώσεις στον πνεύμονα: τη μόνιμη στένωση των βρόγχων και την καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος (των μικροσκοπικών σάκων που βρίσκονται περιφερικά στον πνεύμονα).
Οι βλάβες αυτές προκαλούν τα  χαρακτηριστικά συμπτώματα: τον βήχα που συνήθως είναι παραγωγικός (με φλέγματα δηλαδή) και εντονότερος τις πρωινές ώρες, και τη δύσπνοια. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται αργά σε βάθος ετών και σχεδόν πάντα ερμηνεύονται από τον καπνιστή ως ένας απλός “τσιγαρόβηχας”. Σε προχωρημένες μορφές της Χ.Α.Π. ο καπνιστής δυσκολεύεται να εκτελέσει ακόμη και απλές πράξεις της καθημερινότητάς του, όπως π.χ. να δέσει τα παπούτσια του ή να ντυθεί.  Για απλές δραστηριότητες χρειάζεται πολύ χρόνο και μεγάλη προσπάθεια ενώ σε τελικά στάδια είναι αναγκαία η χορήγηση οξυγόνου με ειδικές συσκευές ακόμα και για την επιβίωση του.
Η Χ.Α.Π. ωστόσο, δεν είναι ένας απλός τσιγαρόβηχας. Είναι μία μόνιμη βλάβη στον πνεύμονα που αποτελεί την 3η αιτία θανάτου και ευθύνεται για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους στον κόσμο κάθε χρόνο σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στην Ελλάδα τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι από Χ.Α.Π. πάσχει το 8,4% των Ελλήνων δηλαδή περίπου 600.000 Ελληνες. Και παρόλο που όλοι γνωρίζουν για τις δύο πρώτες αιτίες θανάτου, τη στεφανιαία νόσο (έμφραγμα) και τα εγκεφαλικά, οι μισοί από τους Έλληνες που πάσχουν από Χ.Α.Π. δεν το ξέρουν και επομένως στερούνται από τα οφέλη της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας.
Η διάγνωση της Χ.Α.Π. γίνεται με μία απλή στην εκτέλεση της από τον ασθενή εξέταση που κάνουν οι πνευμονολόγοι: τη σπιρομέτρηση. Κατά την εξέταση αυτή παίρνετε μία όσο πιο βαθιά ανάσα μπορείτε ώστε να γεμίσετε τους πνεύμονές σας με αέρα και εκπνέετε όσο πιο δυνατά και γρήγορα μπορείτε μέσα σε ένα μηχάνημα που ονομάζεται σπιρόμετρο. Το σπιρόμετρο μετράει τον τρόπο (την ευκολία ή τη δυσκολία) με τον οποίο διέρχεται ο αέρας μέσα στους βρόγχους. Εάν έχετε Χ.Α.Π. η σπιρομέτρησή σας θα έχει μειωμένες τιμές ανάλογες με τον βαθμό της νόσου. Η σπιρομέτρηση είναι αναντικατάστατη εξέταση διότι μόνο με αυτή μπορεί να τεθεί η διάγνωση της Χ.Α.Π., να υπολογιστεί η βαρύτητα της νόσου και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Η Χ.Α.Π. είναι μία ύπουλη νόσος αφού σταδιακά καταστρέφει τους πνεύμονες με τρόπο μη αναστρέψιμο. Δυστυχώς, μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και για τον λόγο αυτό η πρώιμη διάγνωση της Χ.Α.Π. αποτελεί το κλειδί της επιτυχούς αντιμετώπισής της και σίγουρα χαρίζει στον ασθενή μία μοναδική ευκαιρία να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Ο χρόνιος επίμονος βήχας, ιδίως ο πρωινός βήχας, δεν αποτελεί “φυσικό” επακόλουθο του καπνίσματος και δεν πρέπει να αφήνει τον καπνιστή αδιάφορο, ο οποίος θα πρέπει άμεσα να επισκεφτεί τον πνευμονολόγο του. Εάν πάσχετε από Χ.Α.Π. το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να σταματήσετε τη γενεσιουργό της αιτία: το κάπνισμα. Ο ευκολότερος, επιστημονικά αποδεκτός και με μεγάλη αποτελεσματικότητα τρόπος για να σταματήσετε το κάπνισμα είναι με τη βοήθεια που θα λάβετε παρακολουθώντας το ιατρείο διακοπής καπνίσματος που κάνουμε οι πνευμονολόγοι.
Για τη θεραπεία της Χ.Α.Π. χρησιμοποιούμε κυρίως φάρμακα σε μορφή εισπνοών. Οι εισπνοές αυτές περιέχουν βρογχοδιασταλτικές ή άλλες ουσίες που βοηθούν στο να διατηρούνται οι βρόγχοι ανοικτοί και να μειώνεται η δύσπνοια και η παραγωγή πτυέλων. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται και η πιθανότητα παροξύνσεων, κρίσεων δηλαδή βρογχίτιδας, που εκτός από επικίνδυνες για τη ζωή είναι και επιβαρυντικές για τη λειτουργία του πνεύμονά σας. Παράλληλα με τις εισπνοές υπάρχουν χρήσιμα φάρμακα και σε μορφή δισκίων.
Η επιστημονική κοινότητα αντιλήφθηκε έγκαιρα την αλματώδη αύξηση της Χ.Α.Π. και κατεύθυνε την έρευνα τα τελευταία χρόνια στοχεύοντας στην αντιμετώπισή της. Για τον λόγο αυτό έχουν αναπτυχθεί νέα, ιδιαίτερα αποτελεσματικά φάρμακα που αυξάνουν τις επιλογές και την πιθανότητα να αντιμετωπίσουμε πλήρως τα συμπτώματα τής νόσου και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής σας. Ο ετήσιος εμβολιασμός για την γρίπη και ο εμβολιασμός για τον πνευμονιόκοκκο, η μεσογειακή διατροφή και η άσκηση είναι στοιχεία της θεραπείας που δεν πρέπει ποτέ να παραβλέπονται. Σε προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να χορηγηθεί οξυγόνο στο σπίτι για την αντιμετώπιση της ένδειάς του, με ειδικές ηλεκτρικές συσκευές τους συμπυκνωτές οξυγόνου.
Αποτελώντας μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στον κόσμο, είναι σαφές πως ο ασθενής με Χ.Α.Π. πάσχει από ένα σοβαρό και ύπουλο νόσημα. Η σωστή αγωγή και παρακολούθηση από τον πνευμονολόγο μπορεί να οδηγήσει στον πλήρη έλεγχό της και στην εξάλειψη του κινδύνου.
Και μην ξεχνάτε…. η έγκαιρη διάγνωση από τον πνευμονολόγο μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές, τη δική σας ζωή!

Οι ιδιώτες πνευμονολόγοι του νομού Χανίων: Βαληλή Μαρία, Βιττωράκης Στυλιανός, Βουλγαράκη Όλγα, Γεωργουδάκης Γρηγόριος, Δημητριάδου Μαρία, Καλογεράκης Στυλιανός, Μαρκάτος Μιλτιάδης, Μιχελάκη Ελένη, Νικολουδάκης Θεοχάρης, Νταουκάκης Εμμανουήλ, Πρωτοπαπαδάκης Χαράλαμπος, Σολάκης Αθανάσιος.

Πηγή: 

Read more: https://www.haniotika-nea.gr/chronia-apofraktiki-pnevmonopathia/#ixzz3s2bqErP5 
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial 
Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook